Zagubione ślady społeczności ewangelickiej we Włocławku i okolicy

Projekt Włocławskiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku w ramach konkursu „Seniorzy w akcji”

/ Strona główna / Wrzesień - Październik
Gmina Lubraniec

Autor: Krysyna Michałowska
Zdjecia: Miłosz Marciniak, Bogumił Wieszczak

Gmina Lubraniec istnieje od 1954 roku. Znajduje się na obszarze Pojezierza Wielkopolsko-Kujawskiego i zajmuje powierzchnię 14818 ha. Zamieszkuje ją 10506 mieszkańców (dane z 2005 roku) w 50 miejscowościach tworzących 32 sołectwa. Najbardziej urozmaicony teren to doliny rzek Zgłowiączki i Lubieniec. Tam niemieccy osadnicy budowali młyny. Drewniany młyn z 1900 roku zachował się do dziś w Ossowie. W wielu miejscowościach tej gminy: Dąbie, Kazanie, Kłobia, Lubraniec, Redecz Kalny, Sułkowo, Zgłowiączka, Żydowo można zobaczyć liczne zabytki architektury sakralnej, dwory ziemskie, parki krajobrazowe oraz pomniki przyrody. Na kartach historii Kujaw wschodnich pojawia się ludność wyznania ewangelickiego. Pierwsze informacje o jej pobycie pochodzą z końca XVI wieku. Ponowne pojawienie się wyznawców religii ewangelickiej nastąpiło w II połowie XVIII wieku. W większości zamieszkiwali tereny dawnej gminy Piaski i stanowili 3,77% ludności gminy. Wieś Wiktorowo do 1939 roku zamieszkiwała tylko ludność niemiecka. Na terenie obecnej gminy Lubraniec zachowały się trwałe ślady bytności ludności ewangelickiej; cmentarze - otwarte księgi historii naszego regionu - w miejscowościach: Sarnowo, Siarczyce, Gołębin Parcele.

Sarnowo - cmentarz poewangelicki położony w centrum wsi został założony prawdopodobnie w latach 1795-1798. Działka na cmentarz o powierzchni 0,28 ha została wydzielona z gruntów prywatnych należących do obywateli niemieckich posiadających gospodarstwa w Sarnowie. Do 1934 roku był we władaniu Kościoła Ewangelicko- Augsburskiego par. w Chodczu, a następnie w Izbicy po jej odłączeniu się od Chodcza. Po 1945 roku pozostał bez żadnej opieki i nadzoru ze strony władz duchownych. Był ogrodzony drucianą siatką oraz posiadał dwie bramy żelazne. Na cmentarzu nie było żadnych zabudowań, natomiast było wiele pomników i krzyży z niemieckimi napisami. Obecnie dawna droga dojazdowa do cmentarza została włączona w użytki rolne. Dopiero w czerwcu 1964 roku władze Lubrańca otrzymały Zarządzenie Prezydium PRN we Włocławku o całkowitym zamknięciu cmentarza ewangelickiego w Sarnowie.

Siarczyce - cmentarz, zajmujący teren o powierzchni 0,1 ha, został założony pod koniec XIX wieku przez właściciela majątku Siarczyce Karola Kriegera. Usytuowany jest na skarpie, w pobliżu zabudowań mieszkalnych i gospodarczych w odległości około 100 m na północ od drogi .Najstarsze zachowane nagrobki pochodzą z I połowy XX wieku Na zachowanych tablicach nagrobnych widnieją nazwiska poszczególnych członków rodziny Kriegerów. Obecnie cmentarz jest bardzo zarośnięty i zaniedbany. Można zobaczyć złamany drewniany krzyż pochodzący z 1925 roku oraz nagrobek z 1900 roku. Brak tablicy informacyjnej.

Gołębin Parcele - cmentarz wojenny z 1914 roku, położony na terenie płaskim, na obszarze o powierzchni 0,05 ha przy drodze do Ossowa. Otoczony jest polami uprawnymi. Pochowani są tu żołnierze niemieccy, rosyjscy i Polacy walczący w tych formacjach w czasie I wojny światowej. Od 1993 roku staraniem Parafii Kłobia, Urzędu Gminy Lubraniec, przy pomocy mieszkańców Gołębin Nowy oraz ks. Proboszcza Ryszarda Kolińskiego teren został uporządkowany, a 15 maja 1994 roku poświęcony przez JE Bp. Romana Andrzejewskiego. Obecnie cmentarzem opiekuje się mieszkająca w pobliżu nekropolii p. Jolanta Mazurowicz.

Materiały źródłowe:

  • „Dzieje Lubrańca”, Władysław Kubiak, Toruń 2006,
  • Archiwum Państwowe we Włocławku, Starostwo Powiatowe we Włocławku, Zakładanie cmentarzy gminnych - statystyka wyznaniowa, 1949, syg. 130,
  • Strona internetowa Gminy Lubraniec oraz bieżące obserwacje wymienionych miejscowości.
 
«pierwszapoprzednia12345678następnaostatnia»

Strona 4 z 8
Seniorzy w akcji Polsko-Amerykańska Fundacja Wolności Towarzystwo Inicjatyw Twórczych „ę”